Yıkıntıların arasından doğan şehir

Merkez üssü Kocaeli'nin Gölcük ilçesi olan 17 Ağustos 1999 depreminin üzerinden tam 24 yıl geçti. Bir daha aynı acıların yaşanmaması için birçok afete hazırlık çalışmasının yürütüldüğü Kocaeli'de, yıllar içinde depremin acı izleri silindi, şehir adeta yıkıntıların arasından yeniden doğdu.

17 Ağustos 1999'da saat 03.02'de 7,4 büyüklüğünde meydana gelen ve 45 saniye süren Marmara Depremi; Kocaeli, İstanbul, Yalova, Sakarya ve Düzce'de yıkıma sebep oldu. 2010 yılında yayımlanan Meclis araştırma raporuna göre, 18 bin 373 kişi hayatını kaybetti, 48 bin 901 kişi yaralandı. Büyük kayıplara sebep olan depremde 285 bin 211 ev ile 42 bin 902 iş yeri hasar gördü. Marmara Depremi'nde İstanbul'da 454 kişi yaşamını yitirdi. Yalova, Düzce ve Gölcük'ten getirilen yaralılardan hayatını kaybedenlerle bu sayı 981'e çıktı.

Yıkıntıların arasından doğdu

Depremin ardından Kocaeli adeta yıkıntıların arasından doğdu. Özellikle depremin merkez üssü Gölcük'te, Gölcük Belediyesi ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından tüm ağır hasarlı binalar yıkıldı ve bölge bölge kentsel dönüşüm çalışmaları başlatıldı. 17 Ağustos'ta binlerce insanın yaşamını yitirdiği, ev ve iş yerinin yıkıldığı Kocaeli'de, depremin ardından facianın acı izleri ortadan kaldırıldı. Depremde en ağır yıkımın yaşandığı şehirde deprem yönetmeliğine uygun binlerce konut inşa edildi. Kentsel dönüşüm çalışmaları çerçevesinde Gölcük, Körfez ve İzmit başta olmak üzere birçok ilçede yeni projeler hayata geçirildi. Depremin izlerinin silindiği ilçede, 24 yıl içinde altyapıdan üstyapıya kadar birçok çalışma yürütüldü.

Vatandaşlar afete hazırlanıyor

17 Ağustos'ta büyük bir yıkım alan kentte afete hazırlık çalışmaları da başlatıldı. Konuyla ilgili ciddi çalışmalar yapan Büyükşehir ve ilçe belediyeleri, bu zamana kadar çok sayıda proje hayata geçirdi. Vatandaşları da afete hazırlamak için eğitim programı düzenleyen Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, "Kocaeli Mahalle Halkı Afetlere Hazırlık Eğitim Projesini" uygulamaya koydu. AFAD tarafından 2019 yılında afet konusunda toplumu şuurlandırma projeleri arasında iyi uygulama örneği olarak seçilen Kocaeli Mahalle Halkı Afetlere Hazırlık Eğitim Projesinde, Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı Zemin ve Deprem İnceleme Şube Müdürlüğü ekipleri binlerce vatandaşa ulaşıyor. Proje çerçevesinde kendi mahallelerinde afetlerle ilgili teorik ve uygulamalı eğitimler alan vatandaşların böylece muhtemel afetlere karşı şuurlanması sağlanıyor.

Afete hazırlık planı

AFAD tarafından hazırlanan Kocaeli İl Afet Müdahale Planı'nda da muhtemel afetlere ilişkin tüm detaylara yer verildi. 2020 yılında hazırlanan planda, afet yönetim planlama sürecinden kara ulaşım ağına, helikopter iniş noktalarından kentin demiryolu ulaşım haritasına, haberleşme ve raporlama şemasından alternatif deniz ulaşım haritasına kadar çok önemli ve detaylı noktalara yer verildi. Planda; muhtemel bir deprem durumunda nasıl hareket edileceği, hangi kurumun ne şekilde görev alacağı tek tek belirlendi. Hazırlanan plan çerçevesinde kurumlar da düzenli zamanlarda tatbikatlar yaparak, hazırlıklarını sürdürüyor.

42 ivme ölçüm aracı yerleştirildi

Büyükşehir Belediyesi bünyesinde kurduğu Zemin Deprem İnceleme Müdürlüğü koordinasyonunda kent geneline yer altı hareketlerini kayıt altına alan 41 ivme ölçüm aracı yerleştirdi. Yerel Deprem Kayıt Ağı Sismolojik İzleme ve Deprem Eğitim Merkeziyle Deprem Simülasyon Merkezini kurdu. Farklı yaş gruplarına deprem eğitimleri, hafif zihinsel engelli öğrencilere deprem eğitimi, okullarda eğitimler, mahalle halkı afetlere hazırlık eğitimleri düzenledi.

Riskli alanlar

Büyükşehir Belediyesi'nin diğer önemli çalışması da riskli bölgelerin belirlenerek, tahliye edilmesi ve daha güvenli yeni yaşam alanları oluşturulması oldu. Bu çerçevede 12 kentsel dönüşüm alanı belirlendi. Derince Yenikent, Körfez Barbaros, İzmit Cedit, İzmit Hacıhır-Veliahmet, Gölcük Merkez, Derince Denizevler, Çayırova Şekerpınar ve Kandıra Akdurak Mahalleleri kentsel dönüşüm alanı olarak revize edildi. Bu bölgelerde yeni yerleşim planı uygulayan Büyükşehir, Kocaeli genelinde belirli bölge ve mahalleleri riskli bölge olarak ilan etti.

Afet Mutfağı

"Dirençli şehir" parolasıyla yola çıkan Büyükşehir, Marmara bölgesine hizmet sunması için Başiskele'de Gıda Üretim Tesisi (Afet Mutfağı) inşa ediyor. Afet Mutfağında kuru ve soğuk depo alanları, gıda hazırlık, pişirme, paketleme ve sevkiyat bölümleri yer alacak. Büyükşehir'in 3 mobil afet tırı da bulunuyor. Yemek ve ekmek aracından oluşan mobil afet tırlarında 2 ton temiz su tankı, 1 ton atık su tankı, dışarıya bağımsız olarak 5 gün çalışabilecek jeneratör bulunuyor. Araç afet durumunda 1 günde 30 bin kişilik çorba ve 10 Bin kişilik 3 çeşit yemek üretebiliyor. Araç dışarıdan elektrik bağlantısı yapıldığında ise sınırsız çalışabiliyor.

Kocaeli itfaiyesi gün geçtikçe büyüyor

Türkiye'nin örnek itfaiyelerinden olan Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İtfaiyesi de araç filosunu her yıl genişletiyor. Pek çok olayda ve afette görev yapan itfaiye teşkilatı, modern araçlarla çalışmalarını daha hızlı ve kolay hale getiriyor. Adeta bir okul gibi çalışan Kocaeli itfaiyesi, eğitim faaliyetlerine de katılıyor. Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi Başkanlığı Önleme ve Eğitim Şube Müdürlüğü Eğitim Birimi (KOBİTEM), Kocaeli başta olmak üzere birçok ilde eğitim faaliyetleri yürüterek, yangına müdahale ve arama kurtarma başta olmak üzere, birçok konu hakkında eğitimler düzenliyor.

Gönüllü itfaiye ordusu

17 Ağustos 1999 sonrası Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi Başkanlığı tarafından hayata geçirilen Gönüllü İtfaiyecilik Projesi de her yıl büyümeye devam ediyor. Büyükşehir İtfaiye Dairesi Başkanlığı AFKOM Şube Müdürlüğü'ne bağlı olarak görev yapan gönüllü itfaiyeciler, itfaiye müdahale hizmetlerine önemli katkı sunuyor. Yaşanabilecek yeni afetlere karşı her daim hazır olan İtfaiye Dairesi Başkanlığı, edindiği bilgi ve tecrübeyi gönüllü itfaiyeciler ile paylaşıyor. Kocaeli'de sivil toplum kuruluşları ve ilçe belediyeleri bünyesinde kurulan arama kurtarma timleri de afete hazırlık çalışmalarını sürdürüyor.

250 bin bina denetlenecek

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ile İnşaat Mühendisleri Odası'nın hazırladığı protokolde ise kentte riskli görülen yaklaşık 250 bin binanın denetlenmesine karar verildi. Geçtiğimiz günlerde imzalanan protokole göre, inşaat mühendisleri sahaya inecek ve bu riskli görülen binaları tek tek denetleyecek. Denetlenen binalar kayıt altına alınacak ve gereken çalışmalar hızla yapılacak.

"Zemin Veri Bankası"

Fay hatlarına ve zemine yönelik detaylı araştırma yapan Büyükşehir İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı Zemin ve Deprem İnceleme Şube Müdürlüğü ekipleri de, "Zemin Veri Bankası" ile Büyükşehir ve ilçe belediyelerine ait zemin etüt bilgilerini Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) sayesinde ortak havuzda bir araya getiriyor. Kocaeli'nin zeminiyle ilgili bütün veriler, gerek ilgili kurumlardan temin edilen, gerekse Büyükşehir Belediyesi'ndeki mevcut veriler sayısallaştırılarak elde ediliyor. Böylece Coğrafi Bilgi Sistemi programları kullanılarak verilerin toplanması, işlenmesi, görselleştirilmesi ve analiz edilmesi daha hızlı oluyor. İlgili kurumlardan alınan MTA sıvılaşma haritası, heyelan haritası ve güncellenmiş fay haritası da zemin bilgi sistemine ekleniyor. Böylece deprem ve diğer muhtemel afetlerde etkilenebilecek alanların önceden belirlenmesi hedefleniyor.

Kocaeli, adeta sanayinin başkenti oldu

Deprem gerçeği ile 17 Ağustos'ta tanışan Kocaeli, afetin izlerini sildiği gibi adeta Türkiye'nin de sanayi üssü oldu. Sanayi ve teknolojinin başkenti olan kent, son dönemde yapılan önemli yatırımlar ile yenilikçiliğin merkezi haline geldi. Depremden sonra daha güçlü şekilde ayağa kalkan Kocaeli sanayisi, bugün başta otomotiv, otomotiv yan sanayi ve petrokimya alanında olmak pek çok sektörde yaptığı üretimle adından söz ettiriyor.